Vrouw die zen probeert te zijn

Wat is stress?

De dag van vandaag is stress niet meer weg te denken. In 2015 toonde de “European Working Conditions survey” aan dat reeds 32,7% van de werkenden in België werkgerelateerde stress ervaart tijdens de werktijd. Enkele jaren later, in 2019, blijkt uit een onderzoek van Mensura (een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk) dat gemiddeld 55% van de werknemers stress ervaart.  

In het woordenboek van Dale wordt stress gedefinieerd als “een aanhoudende geestelijke druk”, maar wat is stress nu precies en hoe reageert het lichaam op stress? 

Kort gezegd is stress een reactie van het lichaam op druk of bedreigingen uit de omgeving. Hoewel het lichaam in eerste instantie zich hieraan kan aanpassen, kan uitputting optreden bij aanhoudende stress. Afhankelijk van hoe lang het lichaam wordt blootgesteld aan stress zullen verschillende fases doorlopen worden.

Grafiek over weerstand tegen stress
  1. De eerste fase is een alarm fase, ofwel de vecht en vlucht reactie.  Dit is een automatisch verdedigingsmechanisme dat reeds lang geleden aanwezig was bij mensen. Oorspronkelijk werd deze reactie geactiveerd wanneer er gevaar dreigde en stelde dit de mens in staat te kunnen vechten of vluchten voor het gevaar. Ook in modernere tijden wordt dit reactiemechanisme nog geactiveerd wanneer we onder meer stress ervaren. Als gevolg van deze reactie geeft het lichaam grote hoeveelheden stresshormonen vrij (adrenaline en cortisol), stijgen de bloeddruk en hartslag.
     
  2. Bij langdurige blootstelling aan stress, gaat de eerste snelle reactie van het lichaam over in een weerstandsfase. Dit is een fase waarin het lichaam gedurende een langere periode zich zo optimaal mogelijk probeert aan te passen aan de aanhoudende stress.
     
  3. Hoewel het lichaam weerstand kan bieden aan stress, is dit niet eindeloos. Er komt een punt waarbij het lichaam uitgeput is en geen weerstand meer kan bieden tegen de aanhoudende stress. Dus hoewel stress op zich normaal is, kan het ervaren van chronische stress gevolgen hebben voor de gezondheid.

Symptomen van stress

Man op kantoor die aan zijn nek voelt

Fysieke symptomen

  • Uitputting
  • Vermoeidheid
  • Hoofdpijn
  • Hoge bloeddruk
  • Seksuele disfunctie
  • Gastro-intestinale klachten (bv. veranderde eetlust, indigestie)
Vrouw met hand in haar haar, aan tafel met stapel boeken

Mentale symptomen

  • Spanning
  • Vergeetachtigheid 
  • Slapeloosheid
  • Moeite met concentratie
  • Prikkelbaar en nerveus
  • Het gevoel de controle te verliezen
Vrouw met hand voor de mond, kijkt angstig

Gedragssymptomen

  • Nagelbijten
  • Sociaal afzonderen
  • Toegenomen gebruik van alcohol of sigaretten

Stress en angst, wat is het verschil?

Man met hand in het haar, gestresseerd

Stress

Stress gaat voornamelijk gepaard met symptomen zoals vermoeidheid, uitputting, prikkelbaarheid of spanningen.

De aanleiding van stress kan zijn: het streven naar perfectie, hoge ambities hebben, het ervaren van een hoge werkdruk, sociale druk, etc.

Angstig kijkende vrouw

Angst  

Angst heeft daarentegen een meer vage oorsprong en gaat vaak gepaard met symptomen zoals inwendige onrust, gedachten die blijven malen, constante zorgen, slaapstoornissen.

Indien je meerdere van bovenvermelde symptomen ervaart, kan je een arts of apotheker raadplegen en hen hierover vertellen. Zij zullen je verder kunnen adviseren.